Κοντομαρί: ένα ατιμώρητο έγκλημα των Γερμανών στην Κρήτη

Γράφει ο Μανώλης Πέπονας.

Το Κοντομαρί είναι ένα χωριό που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 3 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του αεροδρομίου του Μάλεμε. Σε παραπλήσιο σημείο επιχείρησαν να προσγειωθούν κατά τη μάχη της Κρήτης, οι αλεξιπτωτιστές του 3ου Τάγματος της 1ης Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών. Οι απώλειες (πάνω από 400 άνδρες, μεταξύ των οποίων ο διοικητής του τάγματος, ταγματάρχης Όττο Σέρμπερ) που τους προξένησαν Νεοζηλανδοί στρατιώτες και άτακτοι Κρητικοί, ήταν η αφορμή για τη διεξαγωγή σκληρών αντιποίνων κατά του χωριού.

Στο Κοντομαρί έφθασε στις 2 Ιουνίου 1941 ο 25χρονος υπολοχαγός Χορστ Τρέμπες με τους εναπομείναντες άνδρες του 3ου Τάγματος Αλεξιπτωτιστών. Κοντά στο χωριό, όπως ήταν φυσικό λόγω των μαχών που είχαν δοθεί, βρέθηκαν πτώματα Γερμανών στρατιωτών, καθώς και ένα γερμανικό σακάκι με αίματα. Ο Τρέμπες συγκέντρωσε τους κατοίκους και διαχώρισε τους άρρενες από τα γυναικόπαιδα. Στη συνέχεια οδήγησε τους άνδρες σε έναν ελαιώνα εκτός του οικισμού. Υπηρετώντας ως πολεμικός ανταποκριτής, ο Φραντς-Πέτερ Βάιξλερ αποτύπωσε τα γεγονότα με τον φωτογραφικό του φακό. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της Δίκης της Νυρεμβέργης, ανέφερε:

Ικέτεψα τον ταγματάρχη Strenzler να μη στείλει το τιμωρητικό απόσπασμα και όταν εκείνος μου διευκρίνισε ότι δεν είναι δική μου δουλειά, πήγα να δω τον υπολοχαγό Trebes, ο οποίος εκείνη την ώρα έβγαζε λόγο σε μια ομάδα 30 περίπου αντρών. εξηγώντας τους «πόσο σημαντικό ήταν να εκτελεστεί η πράξη όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ως αντίποινα για τους συντρόφους μας που είχαν δολοφονηθεί».

Η τιμωρητική αποστολή αποτελείτο από τον υπολοχαγό Trebes, έναν άλλον υπολοχαγό, έναν διερμηνέα, δύο λοχίες και περίπου 25 αλεξιπτωτιστές του 2ου Τάγματος. Ως φωτογράφος της Μεραρχίας μου, μου επιτράπηκε να συνοδεύσω αυτή την αποστολή. Κοντά στο χωριό Μάλεμε, σταματήσαμε και ο Trebes μας έδειξε αρκετά πτώματα στρατιωτών, προφανώς σε στάδιο αποσύνθεσης. Υποκινούσε το μίσος των αντρών εναντίον του πληθυσμού. Συνεχίσαμε την πορεία μας για το χωριό Κοντομαρί. Οι άντρες βγήκαν από τ’ αυτοκίνητα και όρμησαν στα σπίτια της μικρής κοινότητας. 

Το αποτέλεσμα ήταν η εκτέλεση 23 αμάχων, στα πλαίσια μίας από τις πλέον ειδεχθείς πράξεις των Γερμανών στην Κρήτη. Ο κύριος υπεύθυνος, Τρέμπες, σκοτώθηκε στη Γαλλία το 1944, οι ζώντες ανώτεροί του όμως δεν τιμωρήθηκαν μετά τη λήξη του πολέμου. Ακόμη και οι φωτογραφίες του Βάιξλερ ανακαλύφθηκαν από τον Βάσο Μαθιόπουλο μόλις το 1980. Αξίζει να σημειωθεί πως έως την απελευθέρωση του νησιού το 1945, ο λαός της Κρήτης αντιστάθηκε στον κατακτητή πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος.

Πηγές

Δ. Κούκουνας, Η Μάχη της Κρήτης, Μετρόν, Αθήνα 2007.

Α. Μπήβορ, Κρήτη: Η Μάχη και η Αντίσταση, Γκοβόστη, Αθήνα 2004.

Β. Μαθιόπουλος, Εικόνες Κατοχής, Μετόπη, Αθήνα 1980.

Η Μάχη της Κρήτης, ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αθήνα 1961