Για τον Μανώλη Γλέζο (1922-2020)

Γράφει ο Μανώλης Πέπονας.

Έφυγε ο Μανώλης Γλέζος. Δεν πέθανε, αφού τέτοιοι άνθρωποι δεν γεννιούνται για να πεθάνουν. Οι πράξεις τους δεν είναι για τους τόπους αυτούς, για αυτές τις κοινωνίες. Υπερβαίνουν συνθήκες και συμβάσεις. Αγνοούν όχι μόνο τον ίδιο τον θάνατο, αλλά και τον φόβο που αυτός προκαλεί. Πράγματι, έφυγε ο Γλέζος, αλλά ο χαμός του δεν σημαίνει τίποτα παραπάνω από την ολοκλήρωση της φυσικής φθοράς της σάρκας. Γιατί η πνευματική του παρακαταθήκη δεν πεθαίνει, όσο κι αν οι καιροί μας δεν ενδείκνυνται για ήρωες.

Η ζωή του δεν μπορεί να χωρέσει σε μια-δυο σελίδες. Γεννήθηκε στη Νάξο τις μέρες της καταστροφής του 1922 και εργάστηκε ήδη από τα μαθητικά του χρόνια στην πρωτεύουσα. Με την ιταλική εισβολή ζήτησε να στρατευθεί, μα η ηλικία του δεν το επέτρεπε. Με τους Γερμανούς στην Αθήνα, ο Γλέζος αρνήθηκε να δουλώσει την ψυχή του. Μαζί με τον φίλο του, Απόστολο Σάντα, ανέβηκε στον βράχο της Ακρόπολης και αφαίρεσαν το απεχθές ναζιστικό σύμβολο από τον ιερό τόπο. Το χάραμα της 31ης Μαΐου 1941, η υπόδουλη Αθήνα ζούσε ακόμη υπό το βάρος του ζυγού, αλλά η σημαία του κατακτητή εξέλειπε. Μέχρι τη λήξη της Κατοχής, ο Γλέζος συνελήφθη αρκετές φορές, αντέχοντας σε κάθε βασανιστήριο.

Σάντας και Γλέζος μπροστά από την Ακρόπολη, αρκετά χρόνια μετά την απελευθέρωση.

Μεταπολεμικά, οι αριστερές του πεποιθήσεις του έφεραν νέες συμφορές. Έμεινε πολλά χρόνια στη φυλακή, καταδικάστηκε σε θάνατο. Τον υπερασπίστηκαν όχι μόνο ομοϊδεάτες του, αλλά και δεξιοί πολιτικοί όπως ο Σαρλ ντε Γκωλ. Δικάστηκε αρκετές φορές και εξορίστηκε ακόμη και όντας βουλευτής της ΕΔΑ. Εννέα απόπειρες δολοφονίας καταγράφηκαν εναντίον του, ενώ το 1967 το δικτατορικό καθεστώς δεν του επέτρεψε να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας του. Η δράση του μάλιστα δεν ολοκληρώθηκε με την πτώση της Χούντας: εκτός των άλλων συμμετείχε στην αποστολή της ΑΕΚ το 1999, η οποία έδωσε ποδοσφαιρικό αγώνα εναντίον της Παρτιζάν Βελιγραδίου στη βομβαρδισμένη από το ΝΑΤΟ σερβική πρωτεύουσα. Η ακτιβιστική του δράση μάλιστα δεν περιορίστηκε εντός των ελληνικών συνόρων, συμπαραστεκόμενος σε λαούς όπως οι Σαχράουι της δυτικής Σαχάρας ή προεδρεύοντας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.

Ο Μανώλης Γλέζος έζησε 97 χρόνια γεμάτα συγκινήσεις και ένταση. Η σκιά της Ακρόπολης δεν θα τον σκεπάζει πλέον, θα θυμίζει όμως τη δράση του στην πλέον σκοτεινή περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα.