Γράφει ο Μανώλης Πέπονας (Υποψήφιος Διδάκτωρ Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, ΕΚΠΑ)
Ο Ιωάννης Δασκαρόλης είναι ένας εμβριθής μελετητής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Στο πολυσέλιδο πρότερο έργο του για τα Δημοκρατικά Τάγματα [1] για παράδειγμα, δεν αρκέστηκε σε μια παραδοσιακού τύπου αφήγηση, παρά προέβη στην ανάλυση σύνθετων δομικών ζητημάτων της εγχώριας πολιτικής σκηνής. Αυτή η κριτική ικανότητα συνοδεύει το νέο του συγγραφικό εγχείρημα, το οποίο αναδεικνύει την επαναστατική δράση του Γενναίου Κολοκοτρώνη.
Επιλέγοντας να καταπιαστεί με μια βιογραφία αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης, ο Δασκαρόλης υπερβαίνει το σημαντικότερο ίσως πρόσκομμα για την εξέλιξη ενός συγγραφέα: το να ακολουθεί μια πανομοιότυπη διαδρομή. Θα ήταν δηλαδή προφανώς εύκολο για τον ίδιο -πολλώ δε μάλλον μετά τις άκρως θετικές κριτικές που απέσπασε το βιβλίο του για τα Δημοκρατικά Τάγματα- να ασχοληθεί με κάποιο κίνημα του Μεσοπολέμου ή να επικεντρωθεί σε μια από τις πολλές στρατιωτικές προσωπικότητες που πρωτοστάτησαν στην πολιτική ζωή κατά την ταραγμένη εκείνη περίοδο. Το γεγονός πως προτιμά την πιο επικίνδυνη οδό, απαιτεί αναμφίβολα προσωπική τόλμη.
Όπως ο ίδιος αναφέρει στον πρόλογό του, το συγκεκριμένο έργο αποτελεί καρπό επίπονης πολυετούς έρευνας. Πράγματι, η χρήση πλούσιας βιβλιογραφίας και δη απομνημονευμάτων επιβεβαιώνει τον εν λόγω ισχυρισμό, καθιστώντας παράλληλα το πόνημα απαραίτητο για οποιαδήποτε κατοπινή ολοκληρωμένη διερεύνηση της περιόδου. Η προσωπικότητα του Γενναίου Κολοκοτρώνη εξάλλου, παρότι παρέμενε έως τώρα ανεξερεύνητη, καθόρισε εν πολλοίς τις τύχες του ελληνισμού. Κι αυτό γιατί η πολεμική του δράση ακολουθήθηκε από την πολιτική, με σπουδαιότερο σταθμό στη σταδιοδρομία του την ανάληψη της πρωθυπουργίας το 1862. Δίχως λοιπόν αμφιβολία, ο γιος του «Γέρου του Μοριά» υπήρξε παρών στα πλέον συνταρακτικά γεγονότα της πρώτης τεσσαρακονταετίας του Ελληνικού Βασιλείου [2].
Η βιογραφία που συνθέτει στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Δασκαρόλης βέβαια καλύπτει τη ζωή και τη δράση του Γενναίου Κολοκοτρώνη από τη γέννησή του έως το 1833 [3]. Μέσω αυτής της προσωπικότητας, ο αναγνώστης ανακαλύπτει ιδιαίτερες πτυχές του ελληνικού επαναστατικού κινήματος, με τον συγγραφέα να προβαίνει στα συμπεράσματά του σε μια πληθώρα χρήσιμων γενικών παρατηρήσεων.
Εν κατακλείδι, ο ιδιαίτερος τρόπος που αντιμετωπίζει ο συγγραφέας τη βιογραφούμενη προσωπικότητα έγκειται σε έναν κριτικά οριοθετημένο σεβασμό, ο οποίος δεν οδηγεί σε περιττούς αφορισμούς. Η αφήγησή του συνάδει με το ρανκικό «wie es eigentlich gewesen» [4], δίχως φυσικά αυτό να απαξιώνει τη λαμπρή μορφή του Γενναίου Κολοκοτρώνη. Η συγκεκριμένη μετριοπάθειά καθιστά το έργο υποδειγματικό στον τομέα του.
Παραπομπές
[1] Ιωάννης Β. Δασκαρόλης, Δημοκρατικά Τάγματα. Οι «πραιτωριανοί» της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας 1923-1926, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2019.
[2] «Κολοκοτρώνης Ιωάννης ή Γενναίος (1805 -1868)», στο: Αργολική Βιβιοθήκη, https://argolikivivliothiki.gr/2009/02/04/kolokotronis-2/. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021.
[3] Δεδηλωμένη πρόθεση του συγγραφέα είναι το να ακολουθήσει νέο βιβλίο για την κατοπινή δράση του σπουδαίου Έλληνα επαναστάτη. Βλ. Ιωάννης Β. Δασκαρόλης, Γενναίος Κολοκοτρώνης. Ο έφηβος οπλαρχηγός του 1821, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2021, σ. 19.
[4] Μετάφραση: Όπως τα πράγματα πράγματι ήσαν.
